Fan dasturini oʻzgartirish: Maʼlumotlar bazasini boshqarish tizimlari

II. Asosiy nazariy qism (maʼruza mashgʻulotlari)

2.1. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi:

Yangi maruza mavzusini qo'shish
1-ma'ruza. “Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari” fanining maqsadi, vazifalari va asosiy tushunchalari.
2-ma'ruza. Ma’lumotlar bazasining arxitektrasi. Uch bosqichli arxitektura
3-ma'ruza. Ma’lumotlar bazasida relyatsion model va munosabatlar.
4-ma'ruza. Ma`lumotlar bazasida jadvallar o`rtasidagi aloqalar. Relyatsion algebra va relyatsion hisoblash elementlari.
5-ma'ruza. Relyatsion ma’lumotlar bazasini normallashtirish. Normal formalar 1NF, 2NF, 3NF va Kodd NF
6-ma'ruza. Ma`lumotlar bazasini Access dasturida loyihalash
7-ma'ruza. MS Access’da jadvallarni bog‘lash
8-ma'ruza. Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlarining funksiyalari
9-ma'ruza. Ma'lumotlar bazasi jadvallarini modifikatsiyalash
10-ma'ruza. Ma`lumotlar bazasi bilan ishlashning kеngaytirilgan imkoniyatlari. SQL tilida Ma`lumotlar ustida turli amallar bajarish.
11-ma'ruza. Ma`lumotlar bazasini boshqarishda bog`lanishlar va ko`pjadvalli amallardan foydalanish.
12-ma'ruza. SQL so‘rovlari. Oddiy so’rovlar yaratish.
13-ma'ruza. SQLda jarayonlar va standart funksiyalar.
14-ma'ruza. Tranzaksiyalarni boshqarish. So’rovlar yaratish va qayta ishlash.
15-ma'ruza. Ma’lumotlar bazasini administratorlash va xavfsizlikni ta’minlash.

III. Amaliy mashgʻulotlar boʻyicha koʻrsatma va tavsiyalar

3.1. Amaliy mashgʻulotlar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

Yangi amaliy mashg'ulot mavzusini qo'shish
1-amaliy ish. Ma’lumotlar bazasiga kirish
2-amaliy ish. Relyatsion model rejalash
3-amaliy ish. MS Access’da yangi baza yaratish
4-amaliy ish. MS Access’da yangi baza yaratish
5-amaliy ish. Ma’lumot turlari va cheklovlar
6-amaliy ish. Birlamchi va tashqi kalitlar
7-amaliy ish. Jadvallarni bog‘lash
8-amaliy ish. Oddiy so‘rov yaratish
9-amaliy ish. Murakkab so‘rovlar
10-amaliy ish. Form yaratish
11-amaliy ish. Report yaratish
12-amaliy ish. SQL’da jadval yaratish
13-amaliy ish. SQL’da ma’lumot kiritish va o‘zgartirish
14-amaliy ish. SQL’da filtrlash, JOIN operatorlari va saralash
15-amaliy ish. SQL’da JOIN operatorlari

V. Mustaqil taʼlim va mustaqil ishlar.

5.1. Mustaqil ishlar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

Yangi mustaqil ish mavzusini qo'shish
1-mustaqil ish. Talabalar ma’lumotlar bazasi – fakultet, guruh, baholar, fanlar bo‘yicha ma’lumotlarni boshqarish
2-mustaqil ish. Kutubxona tizimi – kitoblar, mualliflar, o‘quvchilar va kitob berish jarayonlarini boshqaruvchi baza
3-mustaqil ish. Buxgalteriya hisob tizimi – xodimlar maoshi, soliqlar va xarajatlar hisobini yurituvchi baza
4-mustaqil ish. Mehmonxona bronlash tizimi – mijozlar, xonalar, bronlar va to‘lovlar jadvalini tuzish
5-mustaqil ish. Kafedra faoliyati bazasi – o‘qituvchilar, fanlar, dars soatlari va yuklamalarni boshqarish
6-mustaqil ish. Tibbiyot klinikasi bazasi – bemorlar, shifokorlar, tashxis va davolanish natijalarini saqlash
7-mustaqil ish. Avtosalon ma’lumotlar bazasi – mashinalar, sotuvchilar va xaridorlar haqidagi ma’lumotlar
8-mustaqil ish. Restoran buyurtma tizimi – menyu, buyurtma, mijoz va to‘lov modullari asosida
9-mustaqil ish. Talabalar yotoqxonasi bazasi – xonalar, yashovchilar, to‘lovlar va joylashtirish jarayoni
10-mustaqil ish. Bank mijozlari ma’lumotlar bazasi – mijoz, hisob raqamlar, operatsiyalar bo‘yicha ma’lumotlar
11-mustaqil ish. O‘qituvchi yuklamalari bo‘yicha so‘rovlar – fan, soat va o‘quv yili bo‘yicha tahlil
12-mustaqil ish. Savdo korxonasi bazasi – mahsulotlar, mijozlar, sotuvchilar va daromad hisobotlari
13-mustaqil ish. Aviachiptalar bronlash tizimi – yo‘lovchi, reys, sana va narx bo‘yicha so‘rovlar
14-mustaqil ish. Farmatsiya tizimi – dorilar, yetkazib beruvchilar va sotuv statistikasi
15-mustaqil ish. Universitet kurs ishlari bazasi – talabalar, fanlar, rahbarlar va baholar bilan bog‘liq so‘rovlar
16-mustaqil ish. Elektron do‘kon bazasi – mahsulot kategoriyasi, zaxira va savdo statistikasi
17-mustaqil ish. Ishchi resurslarni boshqarish – xodimlar, lavozimlar va malaka bo‘yicha hisobotlar
18-mustaqil ish. Transport logistika tizimi – haydovchi, yo‘nalish, yuk va manzil bo‘yicha ma’lumotlar
19-mustaqil ish. Ishlab chiqarish korxonasi bazasi – bo‘limlar, xodimlar, uskunalar, ishlab chiqarish hajmi
20-mustaqil ish. Talim grant tizimi – talabalar, grant turlari, shartlar va natijalar so‘rovlari
21-mustaqil ish. ER Diagram asosida ma’lumotlar modeli – 3–4 jadvaldan iborat ERD yaratish (masalan: Talaba–Fan–Baholar)
22-mustaqil ish. SQL orqali hisobot yaratish tizimi – SELECT, GROUP BY, HAVING operatorlari yordamida
23-mustaqil ish. Access–Excel integratsiyasi – ma’lumotlarni eksport va import qilish loyihasi
24-mustaqil ish. Talaba ishtirokini tahlil qilish moduli – dars davomati, fanlar, baholar orqali tahlil
25-mustaqil ish. Moliya hisobot tizimi – Access va Power BI integratsiyasi (hisobotlar vizual ko‘rinishda)
26-mustaqil ish. Zaxira va sotuv tahlil bazasi – mahsulotlar hajmi, o‘sish tendensiyasi, foyda
27-mustaqil ish. Foydalanuvchi interfeysi bilan forma dizayni – navigatsiya, tugmalar, qidiruv formasi
28-mustaqil ish. Hisobot moduli dizayni – foydalanuvchi so‘rovlariga asoslangan avtomatik PDF/Excel chiqish
29-mustaqil ish. Ma’lumotlarni himoyalash mexanizmi – foydalanuvchi kirish huquqlari va parol tizimi
30-mustaqil ish. MBBTning optimallashtirilgan arxitekturasi – indekslash, so‘rov samaradorligi va zaxira nusxa olish

VIII. Taʼlim texnologiyalari va metodlari

Quyidagi taʼlim texnologiyalari va metodlaridan foydalaniladi:

Texnologiyani tanlash

X. Adabiyotlar bilan ta'minlanganlik

Quyidagi asosiy adabiyotlardan foydalaniladi:

Asosiy adabiyot qo'shsh Update
Asosiy - 1. Форта, Бен. SQL за 10 минут, 4-е изд.: Пер. с англ.— М .: ООО “Вильямс И.Д.”,2014. — 288 с .

Asosiy - 2. Shamsitdinov, S. K. Ma’lumotlar bazasi. – T.: IDEAL PRESS. – 2023. - 208 b.

Asosiy - 3. Грофф, Джеймс Р., Вайнберг, Пол Н., Оппелъ, Эндрю Дж.Г89 SQL: полное руководство, 3-е изд. : Пер. с англ. - М.: ООО "И.Д. Вильяме",2015. - 960 с.

Qo'shimcha adabiyot bilan ta'minlanganlik

Quyidagi qo'shimcha adabiyotlardan foydalaniladi:

Qo'shimcha adabiyot qo'shsh Update
Qo'shimcha - 1. Моргунов, Е. П. Язык SQL. Базовый курс: учеб.-практ. пособие / Е. П. Моргунов; под ред. Рогова Е. В., Лузанова П. В.; — М., Postgres Professional, 2017. — 256 с.

Qo'shimcha - 2. Qobulov R.V., Akbaraliyev B.B., Usmonov J.T., Ro‘zibayev O.B. Ma’lumotlar bazasi. (O‘quv qo‘llanma) – T.: «Aloqachi», 2021. – 140 b

Internet axborot manbalari bilan ta'minlanganlik

Quyidagi internet axborot manbalaridan foydalaniladi:

Internet axborot manbalari qo'shsh Update
Internet manbasi - 1. https://www.w3schools.com/sql/

Internet manbasi - 2. https://www.geeksforgeeks.org/sql/sql-tutorial/

Internet manbasi - 3. https://metanit.com/sql/

Internet manbasi - 4. https://sqlzoo.net/wiki/SQL_Tutorial

Fan/modul uchun mas'ullar

Yangi muallif qo'shsh
Tuzuvchi - 1. Shamsitdinov Salohiddin Kamardinovich - dotsent

Taqrizchilar

Yangi taqrizchi qo'shsh
Taqrizchi - 1. N.Kabulov - Qoʻqon universiteti Andijon filiali Kompyuter injiniringi va raqamli texnologiyalar kafedrasi mudiri, texnika fanlari doktori